Beter schrijven door de kracht van het gesproken woord
Over wat je schrijft denk je meestal langer na dan over wat je zegt. Door dat plannen en schaven wordt je verhaal natuurlijk ook beter? Vaak juist niet! Maar er is wel iets aan te doen.
Amerikaans schrijfdocent Peter Elbow verbaasde zich erover dat de zorgvuldig geschreven en gereviseerde teksten van zijn studenten vaak onduidelijk zijn, terwijl hij het resultaat van freewriting, ‘speaking onto the page’ altijd snapt:
When I think about this point – how planned and careful language breaks down more often than unplanned unselfconscious language – I understand something that has always intrigued me about the writing of students: I can virtually always understand their freewriting, however messy and jumpy it might seem, whereas I often can’t understand their carefully revised texts.
Volgens Elbow doe je bij het spreken van nature een paar dingen goed die bij het schrijven en herschrijven vaak sneuvelen:
- Je houdt meer rekening met je publiek en met wat je publiek al weet (given-new).
- Je gebruikt flexibeler zinsbouw; meer nevenschikking dan onderschikking.
- Je zegt het belangrijkste eerst (‘rightbranching syntax’) en dat is makkelijker te verwerken.
- Je bent bondiger.
Niet dat schrijven volgens hem helemaal geen voordelen biedt; plannen en reviseren kan helpen om een tekst explicieter, preciezer en duidelijker te maken. Elbow raadt aan het beste van beide taalvormen te combineren door de kracht van het gesproken woord te gebruiken bij het schrijven:
| Spreektaal | Schrijftaal |
| Schrijf eerst alles wat in je opkomt (of spreek het in op een opnameapparaat). | |
| Maak er een samenhangende, gestructureerde tekst van. | |
| Lees je tekst na afloop voor met een toehoorder in gedachten, en luister of je verhaal natuurlijk klinkt. Of geef een presentatie van je verhaal. | |
| Gebruik je eigen feedback of die van je publiek om je geschreven tekst te verbeteren. |
Zo gebruik je de kracht van spreektaal om aantrekkelijker, minder formeel, duidelijker en natuurlijker te schrijven.
Drie snelle verbeteringen met het gesproken woord
Hardop voorlezen van een tekst attendeert je bijvoorbeeld op:
- [expand title=”overbodige komma’s die de vaart uit je tekst halen”]
Bij een komma lees je een pauze. Klinkt die onnatuurlijk dan is de komma niet nodig:
- Hij zegt, dat hij veel ervaring heeft.
- Na het feest, bleek het zilver gestolen.
- Voor een vrijblijvende offerte, kunt u contact met ons opnemen.
Tussen twee persoonsvormen is een komma wel verplicht, behalve in heel korte zinnen: Wie zwijgt stemt toe.
[/expand]
[expand title=”stroeve verwijzingen als hier/dit/deze in plaats van daar/dat/die“]
Heb je een nieuwe camera gekocht en wil je deze leren beheersen? Klinkt veel minder vlot dan Heb je een nieuwe camera gekocht en wil je die leren beheersen?
Meer voorbeelden op Ditjes en datjes.[/expand]
[expand title=”misplaatste nadruk: jij/jouw/wij/zij in plaats van je/we/ze.”]De volle vormen gebruik je als er een accent op het woord valt:
Prima dat jíj jóúw weg kiest, maar ík doe het anders.
Is zo’n accent niet bedoeld, dan klinken de volle vormen onnatuurlijk en formeel. Vergelijk de linker- en rechterzinnen maar eens:
| Zo blijf jij jouw emoties de baas. | Zo blijf je je emoties de baas. |
| Wij hebben veel plezier in ons vrijwilligerswerk. Dit vinden wij een goede invulling van onze vrije tijd. | We hebben veel plezier in ons vrijwilligerswerk. Dit vinden we een goede invulling van onze vrije tijd. |
| Ondernemers moeten zelf kunnen bepalen of zij hun winkel op zondag open willen stellen en hoe zij dat doen. | Ondernemers moeten zelf kunnen bepalen of ze hun winkel op zondag open willen stellen en hoe ze dat doen. |
[/expand]
Weet je meer manieren om het gesproken woord te gebruiken om beter te schrijven? Ik ben benieuwd.
Meer lezen over het gebruik van spreektaal
Vernacular Eloquence – What speech can bring to writing Peter Elbow
Doe niet zo deftig– Schrijftaal versus spreektaal op het blog Schrijven voor internet
Ditjes en datjes – Voorbeelden van dit en deze in plaats van dat en die
Schrijf zoals je praat – Het taboe van schrijven in spreektaal op het blog Copytips
How to write conversationally – blog op Write to done
PS Ik bleef erover nadenken waarom ‘deze’ nou zoveel formeler is dan ‘die’ en vroeg het op Twitter aan Marc van Oostendorp. Hij beantwoorde de vraag in een blog op Neder-L:
Schrijft met hart en ziel voor een begrijpelijk antwoord op de vragen van de lezer: Dus helder, gestructureerd en overzichtelijk. Voorliefde voor het web. Lees meer op annekenunn.nl
Geef een reactie